Thực dưỡng là gì? Chi tiết từ A-Z

 Ngày nay phương pháp thực dưỡng đang được nhiều người tìm đến. Hầu như ai cũng nhận định rằng việc áp dụng phương pháp này mang lại rất nhiều lợi ích cho cơ thể. Vậy bạn có biết thực dưỡng là gì hay không? Các công thức ăn thực dưỡng có tốt không? Tại sao lại có thể đem đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như vậy? Để làm rõ hơn về vấn đề này, TKT Maids dịch vụ tạp vụ văn phòng hàng đầu tại TPHCM; mong muốn tìm hiểu và chia sẻ thông tin này với dân văn phòng; những người có mối quan tâm đặc biệt đến thực dưỡng.

1. Thực dưỡng là gì?

Nếu xét về ý nghĩa Hán Việt của thực dưỡng thì chúng ta có thể hiểu “thực” tức là hoạt động ăn uống; “dưỡng” ở đây có nghĩa là dưỡng sinh

Hiểu một cách đơn giản và tổng quát nhất, “thực dưỡng” chính là thói quen ăn uống; sinh hoạt theo nguyên tắc nhất định để ổn định và phát triển tinh thần; thể chất trong đời sống một cách tốt nhất.

Phương pháp thực dưỡng được xây dựng dựa trên những nhóm thức ăn mà chúng ta bổ sung vào cơ thể hàng ngày. Giúp cải thiện sức khỏe cho cơ thể mà không cần đến bất cứ sự tác động nào từ thuốc. Người luyện cơ thể mình theo đường lối ăn uống, sinh hoạt thực dưỡng sẽ hạn chế được những thói quen ăn uống sai lầm; hỗ trợ chữa lành nhiều bệnh tật.

2. Thực dưỡng có từ khi nào?

Thực dưỡng thật ra đã có từ rất lâu. Người đầu tiên đề cập đến phương pháp này là Hippocrates – ông Tổ của ngành y. Với câu nói nổi tiếng “Our Food Should Be Our Medicine and Our Medicine Should Be Out Food”; nghĩa là “Thực phẩm của chúng ta nên là vị thuốc của chúng ta và thuốc của chúng ta nên là thực phẩm của chúng ta”.  Nói khác đi là phương pháp thực dưỡng là phương pháp trị liệu không dùng thuốc. Bệnh tật một phần không nhỏ do ăn uống, sinh hoạt sai lầm mà ra.

Vì vậy, điều chỉnh chế độ ăn uống; sinh hoạt đúng quy luật giúp cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp lành bệnh. Tùy theo nền văn hóa mà mỗi nơi áp dụng phương pháp này khác nhau. Thực dưỡng được giới thiệu vào thế kỷ 18, bởi bác sĩ người Đức Christophe Hufeland với niềm tin chế độ dinh dưỡng chú trọng thực phẩm chay sẽ giúp kéo dài tuổi thọ và đảm bảo sức khỏe. Chúng được phổ biến rộng rãi vào thập niên 60 bởi triết gia người Nhật George Ohsawa cùng với môn đệ của ông là Michio Kushi.

Đối với nền văn hóa phương Tây, thực dưỡng thường phân loại thực phẩm dựa trên tính khoa học của chúng như: tính acid và tính kiềm. Nghĩa là thực phẩm có tính kiềm và thực phẩm có tính acid.

Đối với nền văn hóa phương Đông thì chủ yếu sử dụng triết lý Âm, Dương. Chính vì thế người dân phương Đông thường phân loại thực phẩm theo hướng: thực phẩm có tính nhiệt, tính bình hay tính bình. Điều này rõ hơn khi bạn thường nghe: dừa có tính hàn, ăn đồ chiên bị nóng…

Ngoài ra, còn có nhiều chế độ thực dưỡng khác cũng được nhiều bạn áp dụng như: ăn lạt, ăn chay, ăn thực phẩm không hóa chất có 100% từ thiên nhiên…

3. Thực dưỡng với sức khỏe

3.1. Lợi ích của việc ăn chế độ thực dưỡng

Theo như các nghiên cứu cho thấy thì hầu như những ai áp dụng chế độ thực dưỡng trong ăn uống sinh hoạt hàng ngày đều nhận về những kết quả tốt. Tuy nhiên, ở mỗi cơ địa khác nhau sẽ mang đến hiệu quả khác nhau; mức độ nhanh chậm tùy theo nhóm thực phẩm mà mình lựa chọn.

Chúng ta có thể khẳng định rằng các công thức ăn thực dưỡng rất tốt nếu làm đúng theo nguyên tắc và thật khoa học. Những lợi ích mà phương pháp này mang lại:

Có nguồn năng lượng cao và sức chịu đựng tốt hơn:

• Khi áp dụng chế độ này, khi ăn uống món gì đó thì người áp dụng đều nhai thật kỹ, từ tốn. Trong khi đó, việc nhai kỹ lại giúp cơ thể hấp thu được nhiều chất dinh dưỡng hơn. Việc ăn thực dưỡng sẽ giúp cơ thể tràn đầy năng lượng; sức chịu đựng dẻo dai và sinh khí cũng được cải thiện hơn.

Hệ tiêu hóa hoạt động tốt và khỏe mạnh hơn:

• Trong chế độ thực dưỡng, nguồn dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể chủ yếu là các loại ngũ cốc giàu chất xơ.
• Đồng thời hệ tiêu hóa ít tiếp xúc với hóa chất nên sẽ không cần vận động nhiều. Chế độ thực dưỡng rất tốt đối với những ai gặp vấn đề về hệ tiêu hóa. Chỉ sau một thời gian kiên trì áp dụng thực dưỡng; hệ tiêu hóa sẽ hoạt động ổn định và đần khỏe mạnh hơn.

• Trong thực dưỡng, nhóm thực phẩm chính được ưu tiên sử dụng đó chính là ngũ cốc, rau củ, ăn ít cá, hạn chế thịt. Bên cạnh đó, chế độ ăn cũng khá đơn giản, không quá 3 món trong 1 bữa; không ăn đêm, không ăn vặt, hạn chế dùng thực phẩm công nghiệp đóng hộp…

Giấc ngủ ngon và sâu hơn:

• Chế độ này nếu được áp dụng đều đặn sẽ giúp cơ thể phòng tránh được tình trạng mất ngủ, luôn ngủ ngon và sâu. Khi thức dậy cơ thể cũng sẽ sảng khoái, tỉnh táo chứ không bị mệt mỏi.

Tư duy tốt và tăng khả năng vận động:

• Ăn thực dưỡng giúp máu trong cơ thể được lọc và trở nên sạch sẽ hơn.
• Chính lượng máu trong cơ thể sạch đã làm cho tế bào não hoạt động tốt giúp trí tuệ minh mẫn, tư duy rộng mở.
• Não bộ hoạt động tốt nên điều khiển các khả năng vận động cũng được cải thiện rõ rệt.

Hỗ trợ giảm căng thẳng, mệt mỏi:

• Ăn uống khoa học, đúng chế độ cũng là cách giúp cơ thể nhẹ nhõm, cảm thấy vui vẻ, yêu đời hơn.
• Người áp dụng chế độ này về lâu về dài sẽ luôn cảm thấy an yên trong cuộc sống.

Giảm cân và giữ dáng:

• Chế độ ăn này hỗ trợ giảm cân an toàn, tránh mệt mỏi.
• Sau khi giảm cân, chế độ ăn giúp cơ thể bạn hạn chế tích tụ lại mỡ thừa để giữ số cân mà mình muốn.

Chế độ thực dưỡng sẽ hoàn hảo hơn nếu kết hợp cùng thói quen sinh hoạt, ngủ nghỉ lành mạnh; chăm chỉ tập luyện thể thao, vận động thường xuyên và uống đủ nước mỗi ngày. Có thể nói thực dưỡng chính là con đường tốt nhất giúp bạn chuyển hóa thân thể mình.

3.2. Biến chứng của việc áp dụng thực dưỡng

Trẻ em: Trẻ em cũng có thể bị thiếu hụt dinh dưỡng do chế độ ăn uống thực dưỡng.

Phụ nữ mang thai: Chế độ ăn này chưa được kiểm nghiệm hay thử nghiệm ở phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú; và các dự đoán tệ nhất là không đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển bình thường của thai nhi.

Sức khỏe: Một trong những phiên bản sớm hơn của chế độ ăn thực dưỡng có liên quan đến việc chỉ ăn gạo lức; uống nước đã được liên hệ đến sự thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng và thậm chí tử vong. Chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt trong đó không ăn sản phẩm từ động vật; có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng trừ khi chúng được lên kế hoạch một cách cẩn thận trước. Nguy hiểm có thể tồi tệ hơn đối với những người mắc bệnh ung thư; những người có thể phải đối mặt với việc sụt cân không mong muốn; và thường có nhu cầu dinh dưỡng và calo tăng lên.

3.3. Thực dưỡng có hiệu quả trong điều trị ung thư?

Hiện nay, chúng ta chưa có bằng chứng cho thấy; việc sử dụng chế độ ăn này có hiệu quả trong chữa trị ung thư. Ngược lại, chúng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro; trong việc đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư, dẫn đến suy nhược cơ thể. Suy dinh dưỡng là vấn đề thường gặp ở bệnh nhân ung thư; dẫn đến nhập viện kéo dài, giảm đáp ứng với điều trị, tăng tác dụng phụ; chất lượng cuộc sống bị suy giảm và tiên lượng xấu hơn.

Người bệnh cần đảm bảo chế độ ăn cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng gồm đạm, đường, tinh bột, chất béo, nước, vitamin; khoáng cần thiết để đáp ứng cân nặng và lượng calorie cần thiết. Chúng ta chỉ có duy nhất bằng chứng cho thấy chế độ ăn giảm chất béo; có thể giúp phòng ngừa tái phát cho bệnh nhân ung thư vú giai đoạn đầu. Tuy vậy, việc đảm bảo cân nặng, calo nạp vào và các chất dinh dưỡng còn lại vẫn cần thiết.

Một nghiên cứu tổng hợp so sánh thực dưỡng với chế độ ăn bình thường cho thấy;

Chế độ thực dưỡng thiên lệch nhiều về gạo lứt và hạn chế thực phẩm cung cấp nhiều đạm; như thịt, cá, trứng, sữa, đậu tương dẫn đến thiếu hụt lượng calorie, đạm, vitamin D, vitamin B1, B2, B3, B12 (những chất quan trọng cho hình thành tế bào hồng cầu; tổng hợp DNA, thiếu vitamin B12 có thể dẫn tới mất vị giác, khứu giác; làm ăn uống không ngon, từ đó tiếp tục làm suy dinh dưỡng ở bệnh nhân) và canxi (quan trọng cho sức khỏe tim mạch và xương) cần thiết cho cơ thể. Hơn thế, chế độ ăn uống này có nhiều lượng muối natri và phốt pho nạp vào cơ thể; dẫn tới các nguy cơ về xương và tim mạch, làm giảm sức khỏe bệnh nhân, chất lượng sống.

Do đó, chế độ thực dưỡng không được khuyến khích bởi bác sĩ; chuyên gia dinh dưỡng và các tổ chức ung thư.

Kết luận rằng không có bằng chứng cho thấy thực dưỡng có hiệu quả trong điều trị ung thư. Bên cạnh đó, những bằng chứng liên quan tới phòng ngừa ung thư của thực dưỡng là chưa đủ. Thậm chí, việc giảm thiểu dinh dưỡng chỉ còn gạo lứt, muối mè làm nguồn thức ăn chính (bậc 10 của thực dưỡng); có thể dẫn đến thiếu đi lượng và chất dinh dưỡng quan trọng để đảm bảo sức khỏe trong quá trình điều trị.

Người bệnh nên dựa theo hướng dẫn của bác sĩ và đội ngũ y tế để lựa chọn chế độ dinh dưỡng phù hợp nhất cho bản thân; với điều kiện đầy đủ lượng và chất để đáp ứng điều trị tốt hơn. Đối với người khỏe mạnh, khi thực hành thực dưỡng cần cân nhắc và điều chỉnh khi áp dụng để đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng.

4. Những điều cần biết khi bắt đầu chế độ ăn thực dưỡng.

Việt Nam, nhiều người lầm tưởng phương pháp thực dưỡng chỉ đơn giản; là phương pháp để hỗ trợ điều trị bệnh tật một cách mơ hồ và có phần hoang đường; bởi sử dụng niềm tin kết hợp với việc ăn kiêng đơn thuần là gạo lứt muối vừng cho các bữa hàng ngày. Nhưng rõ ràng, chính sự tìm hiểu mơ hồ về phương pháp này dẫn đến sự thất bại; khi thực hiện hoặc bỏ qua một phương pháp giúp bạn cải thiện sức khỏe một cách kinh ngạc.

4.1. Nguyên tắc cơ bản của thực dưỡng

Nguyên tắc thứ nhất: Sinh Thái Học

• Ở các nước phương Tây (nơi thực phẩm chính là thịt), cụm từ “ Sing Thái học” không được quan tâm đến nhiều; trong khi ở các nước phương Đông (nơi thực phẩm chính là rau) nơi người ta có sự chú ý đến những tác động của thiên nhiên. Ở Trung Quốc, “Sinh Thái” được tạo bởi 4 từ: Shin (身 thân) Do (土Thổ) Fu (不Bất) Ji (二 Nhị) nghĩa là con người và đất không phải là 2 mà là 1.
• Đất sản sinh ra cây cỏ, động vật ăn cỏ cây để tạo ra máu, tế bào và các cơ quan nội tạng. Con người là động vật cấp cao nhưng cũng cùng một quá trình chuyển hóa từ đất. Thức ăn tốt nhất để duy trì một trạng thái tâm sinh lý tốt đẹp là thực phẩm nuôi trồng tại địa phương. Hay nói cách khác là các món ăn thực dưỡng sẽ xuất phát thừ nguồn thực phẩm ngay gần môi trường sống của chúng ta.

Nguyên tắc thứ hai: Tính kinh tế trong cuộc sống

• Tính kinh tế trong cuộc sống được áp dụng trong các mâm cơm; thực dưỡng với ý nghĩa “không lãng phí”. Càng có ít lãng phí thực phẩm, càng lựa chọn các món thực dưỡng vừa đủ; với chế độ ăn của mỗi người sẽ càng có nhiều thực phẩm cho người khác.

Nguyên tác thứ 3: Nguyên lý Âm – Dương

• Đây chính là la bàn chỉ hướng đi cho phương pháp thực dưỡng này bằng cách cho ta khả năng phân tích thực phẩm chúng ta ăn và ảnh hưởng của chúng lên cơ thể và trí não của mình.

Nguyên tắc thứ 4: Nghệ Thuật Sống

• Những định hướng chung khi theo phương pháp Thực dưỡng này hầu hết mọi người đều nắm biết. Nhưng chỉ có chính bạn, quan sát bản thân và học hỏi qua nguyên lý Âm Dương bạn sẽ đạt được khả năng làm thế nào cho cuộc sống của mình trở nên thú vị, hào hứng và niềm vui như bạn muốn.

Nguyên tắc thứ 5: Lòng biết ơn

Nguyên tắc thứ 6: Niềm tin

Nguyên tắc thứ 7: Do-o-raku – Đạo sống vui

Với 7 nguyên tắc của Thực dưỡng sẽ phần nào giúp bạn hiểu hơn về phương pháp đã mang lại nhiều thay đổi lớn trong cuộc đời của mỗi người đã thực hiện nó. Không một ai khi thực hiện Thực dưỡng lại không mang lại lợi ích gi, nhưng chỉ khác nhau là có người sẽ thành công và không thành công như mong muốn. Hãy tìm hiểu kỹ về phương pháp này

4.2. Lưu ý khi bắt đầu chế độ ăn thực dưỡng

Thực dưỡng bản chất của nó là ăn muối mè (vừng) và gạo lứt. Ăn thực dưỡng có 10 chế độ ăn khác nhau từ 1 đến 7 và từ -1 đến -3. Trong đó, có chế độ ăn có cá và thịt nhưng lại hạn chế ăn rau và uống nước

Ưu tiên thực phẩm trồng theo mùa và ăn nhiều ngũ cốc:

Bước đầu tiên khi bước vào chế độ thực dưỡng là bạn cần hạn chế các loại thức ăn vặt, thực phẩm đông lạnh và những loại rau củ quả có chứa chất bảo quản. Bạn có thể ăn ngũ cốc để bổ sung thêm chất dinh dưỡng; đặc biệt nên chọn loại ngũ cốc nguyên cám để đảm bảo giá trị dinh dưỡng đạt mức tối đa. Ngoài ra, bạn nên ưu tiên chọn lựa thực phẩm theo mùa; theo vùng miền bạn đang sống, đặc biệt là rau củ quả; vì như thế sẽ hạn chế được việc mua phải các loại thực phẩm có sử dụng chất bảo quản.

Sử dụng các phương pháp chế biến đơn giản:

Vì điều cơ bản của thực dưỡng là giữ trọn các tinh chất có trong thực phẩm; nên phương pháp này đòi hỏi bạn phải từ bỏ các cách nấu ăn truyền thống như chiên, xào, hầm nhừ…; mà thay bằng việc hấp, luộc, nướng…là các phương pháp chế biến thức ăn chỉ sử dụng nhiệt, không dùng thêm dầu mỡ. Nhờ đó, món ăn sẽ không bị tác động thay đổi thành phần dinh dưỡng trong quá trình chế biến và giữ được sự “cân bằng”.

Lựa chọn thực phẩm dễ tiêu hóa:

Khi bắt đầu với thực dưỡng, ngoài việc ưu tiên các thực phẩm tươi, sạch từ thiên nhiên; bạn cũng nên lựa chọn các loại thức ăn được chế biến đơn giản; thanh đạm (như hấp, luộc) và không phải qua chế biến là tốt nhất. Bởi chúng không tiêu tốn quá nhiều năng lượng cho việc tiêu hóa; giá trị dinh dưỡng được bảo toàn và cơ thể hấp thụ dễ dàng hơn.

TKT Maids dịch vụ vệ sinh văn phòng hàng đầu tại TPHCM mong muốn góp một phần nhỏ bé của mình giúp bạn có những kiến thức để bạn có thể lựa chọn cách ăn thực dưỡng khoa học đảm bảo sức khỏe. Để bạn có nhiều thời gian hơn để theo đuổi chế độ ăn uống thực dưỡng, hãn tham khảo các dịch vụ hữu ích của chúng tôi dành cho bạn dưới đây.

Có thể bạn quan tâm:

Nguồn: Công ty Cung cấp Tạp vụ TKT Maids

Nguồn: Công ty tạp vụ văn phòng TKT Maids